Sosyal Medya

Güncel

Azerbaycan’ın Karabağ operasyonu ne anlama geliyor?

04-04-2016 16:40

2 Nisan sabahı Dağlık Karabağ’dan gelen haberler gündemde şok etkisi yarattı. Peki bir anda ortaya çıkan gerilimin sebebi neydi ve Ermenistan ile Azerbaycan arasında bir savaşa dönebilir mi?



Nisan gecesi DaÄŸlık KarabaÄŸ temas hattında son dönemlerde yaÅŸanan en büyük çatışmalardan birisi meydana geldi. 12 Azerbaycan askerinin ÅŸehit olduÄŸu çatışmalarla ilgili çeÅŸitli yayın organlarından farklı rakamlar verildiÄŸi için tarafların toplam ölü ve yaralı sayısını belirlemek zor. Aynı ÅŸekilde çatışmanın fitilini hangi tarafın ateÅŸlediÄŸi de Ermeni yayın organlarınca farklı biçimde dünyaya aktarılıyor. Ermeni yetkililere göre Azerbaycan, temas hattına yönelik taciz atışlarında bulundu. Bakü’den yapılan açıklamaya göre ise, Azerbaycan’a ait askeri araca yönelik saldırıdan sonra karşılık verilmiÅŸ ve birkaç stratejik bölge ele geçirildi.
 
Bu çatışma ve sonrasındaki algı yönetimini incelediÄŸimizde ortaya ilginç bir silsile çıkıyor. Birincisi, Ermenistan yetkilileri acil biçimde ölü ve yaralı sayısını açıkladı. Normal ÅŸartlarda DaÄŸlık KarabaÄŸ’da zaman zaman çıkan çatışmalarda meydana gelen asker ölümlerini gizleyen yönetim, bu çatışmadaki zararı anında açıklamayı tercih etti.
 
“DaÄŸlık KarabaÄŸ’ı resmi olarak tanımayan Ermenistan’ın bölgede zaten illegal olan askeri kontrolü statükonun deÄŸiÅŸtirilmesiyle farklı bir aÅŸamaya geçebilir.”
 
Ä°kincisi, bütün Ermeni yayın organları “Azerbaycan agresifliÄŸi” baÅŸlığıyla konuyu dünyaya anlatmaya çalışıyor. Åžimdiye kadar Azerbaycan’ın KarabaÄŸ konusunda agresif taraf olduÄŸunu kabul ettirmeye çalışan Ermeni yetkililer çatışmanın bu baÅŸlıkla haberleÅŸtirilmesi için uÄŸraÅŸ veriyor. Çatışmayla ilgili haberlerin büyük oranı bu anahtar kelimeyle veriliyor.
 
Üçüncüsü ise, Ermenistan CumhurbaÅŸkanı Serj Sarkisyan’ın Ermenistan ve ayrılıkçı DaÄŸlık KarabaÄŸ yönetimi arasında Ortak Savunma Yönetimi oluÅŸturulması teklifidir. Åžimdiye kadar düşünülmemiÅŸ olan bu giriÅŸimin bu sıcak zaman diliminde bizzat Sarkisyan tarafından dile getirilmesi dikkatle incelenmelidir. DaÄŸlık KarabaÄŸ’ı resmi olarak tanımayan Ermenistan’ın bölgede zaten illegal olan askeri kontrolü statükonun deÄŸiÅŸtirilmesiyle farklı bir aÅŸamaya geçebilir. Statükonun deÄŸiÅŸtirilmesi ise büyük oranda muhtemel bir savaÅŸa baÄŸlıdır.
 
DaÄŸlık KarabaÄŸ’da SavaÅŸ Çıkar mı?
 
1994 yılında yapılan ateÅŸkesten bu yana sayısız çatışmanın yaÅŸandığı temas hattında, son yıllarda gittikçe artan asker ölümleri Bakü’yü ve Erivan’ı rahatsız ediyor. Yıllar içerisinde gelinen süreçte iki ülkenin iç politika geliÅŸmeleri ve bölgedeki etkinlikleri, bu meselenin gidiÅŸatı ile ilgili yeni kararlar alınmasını zorunlu kılıyor.
 
GeçtiÄŸimiz Eylül ayında Ermenistan Shant-2015 adlı bir askeri tatbikatla halkı topyekûn bir savaÅŸa hazır duruma getirmeyi amaçladı. Bir savaÅŸ durumunda ülkenin nelere öncelik vereceÄŸi ve halkın nasıl hareket etmesi gerektiÄŸi askerlerce öğretildi. Hatta müzelerdeki deÄŸerli eserlerin bile nerelere nakledileceÄŸi bizzat pratiÄŸe döküldü. Azerbaycan bu tatbikata 65 bin asker, 700 zırhlı araç, 500 roket ve onlarca hava aracının yer aldığı bir askeri tatbikatla cevap verdi. Bakü’nün açıklamalarına göre tatbikat KarabaÄŸ ve Nahçıvan’la ilgili stratejileri de içeriyordu.
 
Azerbaycan ordusu yıllardır modernize ediliyor. Gittikçe güçlenen ordusu doÄŸal olarak bu birikimi deÄŸerlendireceÄŸi bir manevra alanına ihtiyaç duyuyor. Ayrıca vaktiyle kaybedilen topraklarını geri alma arzusu taşıyan bu ordunun ufak bir kışkırtma dâhilinde nasıl hareket edeceÄŸini en iyi bilen ülke Ermenistan’dır. Bunlara ek olarak Azerbaycan’ın ÅŸimdiye kadar yaptığı “iÅŸgal edilen harici rayonları boÅŸaltma” çaÄŸrısını kabul etmeyen ve bu konuyla ilgili uzlaÅŸma önerilerini reddeden yine Ermenistan’dır.
 
Meselenin Ermenistan tarafına bakacak olursak karşımıza siyasi güç kavgası çıkar. Dağlık Karabağ meselesi Ermenistan yönetimi için her zaman can simidi olmuştur. Oligark faaliyetleri, yolsuzluk haberleri ve keyfi yönetim gündemi bölgedeki birkaç askerin ölümüyle bir anda değişebiliyor. Milli birlik ve beraberlik vurgusuyla halkın vatana sahip çıkması öncelikli konu haline geliyor.
 
Ãœlkedeki en büyük oligark olan CumhurbaÅŸkanı Serj Sarkisyan’ın görev süresi ise 2018 yılında doluyor. Yasalara herhangi bir müdahale olmazsa, yeniden adaylığını koyamayacak olan Sarkisyan’ın yerine gelecek kiÅŸi yine kendisinin belirleyeceÄŸi bir isim olacaktır. Bu konudaki riskleri bertaraf etmek için 2015 sonunda bir referandum yapıldı. CumhurbaÅŸkanının yetkilerini kısıtlayacak ve parlamentonun yetkilerini artıracak referandum için halk “evet” oyu verdi. Bu da, muhaliflerin Sarkisyan’ın baÅŸbakan olarak yeniden ipleri ele alacağı endiÅŸesini oluÅŸturdu. Böylesi bir süreçte, eski asker olan ve DaÄŸlık KarabaÄŸ’da komutanlık yapmış olan Sarkisyan’ın hâkimiyetini pekiÅŸtirmesi için bir zafere ihtiyacı bulunmaktadır. Bu yüzden son aylarda sıkça savaÅŸ söylemlerinde bulunan, taciz atışlarını artıran ve Bakü’yü agresif olmakla suçlayan Erivan, son çatışmalarda hızlı davranarak art arda açıklamalar yaptı. Düşürülen Azerbaycan helikopterinin ve öldürülen askerlerin videolarını hızla yayınlayan Ermeni tarafının, bahsettiÄŸimiz konular için önceden hazırlık yaptığı aÅŸikar görünüyor.
 
Çatışmalarla ilgili olarak Ankara’yı da suçlayan bazı Ermeni yorumcular, Türkiye-Rusya krizinde Türkiye ile birlikte hareket ettiÄŸini belirttiÄŸi Azerbaycan’ın bu çatışma ile ilgili planları tek başına yapmadığını iddia ediyor. Rusya’nın ateÅŸkes çaÄŸrısına uyulması gerektiÄŸini belirten yorumcular, Azerbaycan’ın ele geçirdiÄŸi arazilerden çıkarılması gerektiÄŸini belirtiyor. Yani akıllarda keskin bir Ermenistan-Rusya ve Azerbaycan-Türkiye bloku varmış gibi algı oluÅŸturuluyor.
 
Ermenistan tarafına bakacak olursak karşımıza siyasi güç kavgası çıkar. Dağlık Karabağ meselesi Ermenistan için her zaman can simidi olmuştur.
 
Meseleyi büyütmeden çözüme kavuÅŸturabilecek arabulucular olmazsa, Ermenistan sadece KarabaÄŸ’da deÄŸil, Kafkasya genelinde yeni sorunlara sebep olabilir. Rusya kriziyle Moskova’nın ileri karakolu olma rolünü pekiÅŸtirmesi, Gümrü’deki Rus askerlerinin Türkiye’ye karşı da örtülü operasyonlar yapmasını saÄŸlayabilir. Azerbaycan ise, ele geçirdiÄŸi arazileri Ermenistan’ın bitmeyen taciz atışlarına bir karşılık olarak elinde tutabilir ve uzlaÅŸma masasında aynı teklifleri sunabilir.
 
Strategic Outlook Institute Analisti Mehmet Fatih Öztarsu
 
Karar.com

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.